SAYIŞTAY’DAN BELEDİYEYE 2,8 MİLYONLUK ZİMMET UYGULANMASI TALİMATI

Satıştay tarafından Yalvaç Belediyesi’ne 2024 yılında yapılan inceleme çalışmasının raporu geçtiğimiz günlerde kurum tarafından açıklandı. Yayımlanan raporda, çeşitli bulgulara yer verilirken; en dikkat çekici bulgu, “Belediye Alacaklarına Yönelik Takip ve Tahsil Süreçlerinin Etkin Olarak İşletilmemesi” ve “Belediye Alacaklarına Yönelik Takip ve Tahsil Süreçlerinin Etkin Olarak İşletilmemesi” oldu. Bu konuda yapılan incelemede, belediyenin kira alacaklarının takip edilmemesi sonucunda, 2.502.684,02 TL’sinin (gecikme faizi dahil) zamanaşımına uğradığı; bunun yanında kişilerden tahsil edilmeyen alacaklar nedeniyle gecikme faiziyle birlikte 281.585,66 TL alacağın zamanaşımına uğratıldığının görüldüğü belirtildi. Raporda, söz konusu alacakların tahsili için herhangi bir takip sürecinin yürütülmediği, yasalardan kaynaklanan hakların kullanılmadığının tespit edildiği kaydedildi. İki kalemde zaman aşımına uğrayan toplam alacak miktarının 2 milyon 784 bin 296 TL 68 kuruş olduğu tespit edildi. Alacakların zamanaşımına uğratılmasının bir kamu zararı olduğu dikkate alındığında, bu durumda sorumluluk ve zararın tazmini hususlarına dikkat çekilen raporda, “Alacağının zamanaşımına uğraması nedeniyle tahsilinin imkânsız hale gelmesinde sorumluluğu bulunan personel bu alacaklardan sorumludur. Belediye gerekli incelemeyi yaparak, alacağın zamanaşımına uğratılmasına neden olan personelden bu alacağı tahsil etmelidir” denilerek yaklaşık 2,8 milyonluk alacağın belediye başkanları ve ilgili personelden tahsil edilmesi tavsiye edildi. Sayıştay’ın raporunda şu tespitlere yer verildi:  “Belediye tarafından tahakkuk ettirilen çevre temizlik, ilan ve reklam, emlak vergisi ile su ve taşınmaz kira alacaklarından vadesinde ödenmeyenler ve zamanaşımına uğrayanlar bulunduğu ve bu alacakların tahsil edilmesi için herhangi bir yasal takip süreci işletilmediği görülmüştür. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesinde; her türlü kamu kaynağının elde edilmesinde görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesi için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda oldukları belirtilmiştir. (…) 6098 sayılı Kanun’un “Beş yıllık zaman aşımı” başlıklı 147’nci maddesinde ise; kira alacaklarında zamanaşımı hususu düzenlenmiştir. Buna göre beş yıl içinde tahsil edilmeyen kira alacakları zamanaşımına uğramaktadır. Yapılan incelemede; Belediye kayıtlarında tahakkuk etmiş olarak yer alan ilan ve reklam, çevre temizlik ve emlak vergileri ile su ve kira alacaklarına ilişkin vadesi geçmiş toplam 14.960.285,92 TL (gecikme faizi dahil) alacağının bulunduğu, bu alacaklarından ayrıntısı aşağıda gösterildiği üzere toplam 2.502.684,02 TL’sinin (gecikme faizi dahil) zamanaşımına uğradığı, söz konusu alacakların tahsili için yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinde açıklanan herhangi bir takip sürecinin yürütülmediği, yasalar dan kaynaklanana hakların kullanılmadığı tespit edilmiştir. Yıllar itibariyle zamanaşımına uğrayan Belediye alacağı; – 2024 yılında 609.347,78 TL, – 2023 yılında 751.264,07 TL, – 2022 yılında 268.514,13 TL, – 2021 yılında 374.410,61 TL, – 2020 yılında 499.147,43 TL’dir. Zamanaşımına uğradıktan sonra Belediyece talep edilecek bu alacaklar, kişiler tarafından dava konusu edilebilecek, ancak süresi geçtiği için Belediye bu davaları büyük olasılıkla kaybedecektir. Dolayısıyla kaybedilen bu davalar ile ilgili olarak Belediye bu kez “vekâlet ücreti”, “yargılama gideri”, “harçlar” ve “dosyada yapılan diğer masraflar” gibi kalemleri ayrıca ödemek zorunda kalacaktır. (…) Alacakların zamanaşımına uğratılmasının bir kamu zararı olduğu dikkate alındığında, bu durumda sorumluluk ve zararın tazmini hususları ortaya çıkmaktadır. (…) Herhangi bir kamu görevlisinin kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi esastır. (…)Dolayısıyla alacağının zamanaşımına uğraması nedeniyle tahsilinin imkânsız hale gelmesinde sorumluluğu bulunan personel bu alacaklardan sorumludur. Belediye gerekli incelemeyi yaparak, alacağın zamanaşımına uğratılmasına neden olan personelden bu alacağı tahsil etmelidir. (…) Yapılan incelemede, 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına 01.02.2011 tarihinde kaydedilen 52.990,81 TL (gecikme faiziyle birlikte 71.041,07 TL), 15.08.2011 tarihinde kaydedilen 162.277,61 TL (gecikme faiziyle birlikte 209.751,58 TL), 05.09.2011 tarihinde kaydedilen 616,00 TL’nin (gecikme faiziyle birlikte 793,01 TL) takip ve tahsiline yönelik mevzuatta öngörülen herhangi bir işlem yapılmadığı, zamanaşımını kesecek veya durduracak süreç işletilmediği ve böylelikle toplam 215.884,42 TL (gecikme faiziyle birlikte 281.585,66 TL) alacağın zamanaşımına uğratıldığı görülmüştür. (…) Herhangi bir kamu görevlisinin kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idare zarara uğratılmışsa, bu zararın ilgili memur tarafından rayiç bedeli üzerinden ödenmesi esastır. Memurlarca verilen zararların miktarının tespiti ve ilgililerden tahsili konusunda yapılacak işlemlerin zamanında ve eksiksiz yürütülmesinden, zararı veren memurların görevli bulundukları kurum ve kuruluşların o mahaldeki amirleri müteselsilen sorumludurlar. Dolayısıyla alacağının zamanaşımına uğraması nedeniyle tahsilinin imkânsız hale gelmesinde sorumluluğu bulunan personel bu alacaklardan sorumludur. Belediye gerekli incelemeyi yaparak, alacağın zamanaşımına uğratılmasına neden olan personelden bu alacağı tahsil etmelidir. ZAMANAŞIMINA UĞRAYAN TAHSİL EDİLMEYEN BORÇLARIN BÜYÜK KISMI TÜTÜNCÜ DÖNEMİNDE Sayıştay’ın incelemesinde tespit edilen zamanaşımı nedeniyle oluşan kamu zararının belediye başkanı ve mali hizmetler müdürlüğünden tahsil edilmesi tavsiyesinin en önemli muhatabı 2014-2024 yılları arasında belediye başkanlığı yapan Halil Hilmi Tütüncü olurken, kira borçlarından dolayı 2024 Mart ayında göreve başlayan Mustafa Kodal’a da daha küçük bir oranda zimmet çıkabileceği kaydedilirken, kişi borçlarının tahsil edilmemesinden dolayı 2009-2014 arasında başkanlık yapan Tekin Bayram’a da zimmet çıkabileceği belirtiliyor. SAYIŞTAY TAHSİLAT KONUSUNDA UYARDI Sayıştay, raporun ilgili bölümlerinde, “Belediyenin, alacaklarının tahsilini süresi içinde gerçekleştirmesi, vadesi geçen her alacak için zamanaşımını kesecek veya durduracak işlemler yapması ve en nihayetinde zamanaşımı süresi dolmadan tahsilatı gerçekleştirerek, muhtemel gelir kaybının önüne geçmesi gerekmektedir.” diyerek bundan sonra belediyeyi alacak takipleri konusunda mevzuata uyum noktasında uyardı.