ENDÜSTRİYEL AMAÇLI KENEVİR YETİŞTİRİLİYOR

Necmettin Erbakan Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Gülizar Kurtoğlu Akkaya, Isparta Atıksu Arıtma Tesisinden elde ettiği arıtma çamurlarına, narkotik özelliği olmayan yerli endüstriyel kenevir tohumlarını ekerek endüstriyel amaçlı kenevir yetiştirdi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Gülizar Kurtoğlu Akkaya tarafından TUBİTAK 2218-Yurt İçi Doktora Sonrası Burs Programı kapsamında Süleyman Demirel Üniversitesinde “Evsel nitelikli arıtma çamuru ile birlikte biyokömür kullanımının bitki yetiştiriciliği bakımından değerlendirilmesi ve ağır metal immobilizasyonu” isimli bir proje yürütüyor. Proje kapsamında, ülkemizde üretilmiş narkotik özelliği olmayan yerli endüstriyel kenevir tohumları, şehir atıksu arıtma tesislerinde ortaya çıkan atık çamurlarının karıştırıldığı toprağa ekilmiş ve endüstriyel amaçlı kenevir yetiştiriliyor. Konu ile ilgilin bir açıklama yapan Necmettin Erbakan Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Gülizar Kurtoğlu Akkaya, “İlk belirlemelere göre, atık ile yetiştirilmiş bitki ve gübre kullanılarak yetiştirilen bitki arasında bir fark gözlenmemiştir. Ayrıca, çevre dostu, toprak yapısını iyileştiren, oksijen kaynağı ve son derece sürdürülebilir olan bu bitkinin, atık ilave edilmiş toprağı, temizleyebildiği belirlenmiştir. Arıtma çamurları, şehir atıksu arıtma tesislerinde, atıksular arıtıldıktan sonra meydana gelen atık maddelerdir ve bertarafları sorun teşkil etmektedir. Bu çamurlar, organik madde içerikleri, makro ve mikro besin elementlerinin yüksek olması sebebiyle gübre olarak veya toprak düzenleyicisi olarak tarımda kullanılabilmektedir. Avrupa’da üretilen çamurun %40’dan fazlası tarımda gübre olarak kullanılmakta iken Ülkemizde toprakta yararlı kullanım amacıyla, toplam alanının en fazla %15’ine, arıtma çamurlarının uygulanması uygun görülmüştür. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız 2023 Atıksu Arıtma Tesisi Eylem Planında arıtma tesisi sayılarında artış olacağını belirtmiştir Dolayısıyla evsel/kentsel atıksu arıtma tesislerinde oluşacak çamur potansiyeli artacaktır. Ancak, arıtma çamurunun içeriğinde muhtemel toksik elementler ve ağır metaller oluşu toprakta kullanımını sınırlandırmaktadır. Bu yüzden bu projede, kenevirin fitoremedasyon (toprak temizleyici etkisi) etkisi göz önüne alınarak, arıtma çamuru gübre kaynağı olarak endüstriyel kenevir yetiştirilmesinde kullanılmıştır. Proje kapsamında Isparta Atıksu Arıtma Tesisinden arıtma çamurları temin edilmiştir. Projenin ilk aşamasında atık bir maddeden endüstriyel kenevir yetiştirilmesi hedeflenmiş ve başarı ile sonuçlanmıştır. Projenin devamında ise hasat edilen endüstriyel kenevirler liflerine ayrılacak ve selülozik malzemeler üretilecektir. Kalan hasat atıklarından enerji üretimi üzerine çalışmalar yapılacaktır. Bunun dışında, hasat sonrası endüstriyel kenevir yetiştirilmiş bir toprağa, mevsime uygun bir bitki yetiştirilecek ve verimi değerlendirilecektir. 2020 yılının Aralık ayında Çevre Kanunu’nda yapılan değişiklikle; “sıfır atık” ve “döngüsel ekonomi” uygulamalarının yaygınlaştırılması, çevrenin korunması, iyileştirilmesi ve kirlenmesinin önlenmesine ilişkin genel ilkeler de Kanun’a dahil edilmiştir. Dr. G. K. Akkaya tarafından yürütülen bu projede sıfır atık ve döngüsel ekonomi vizyonu benimsenmiştir. Döngüsel ekonomi: üretim için ham madde kullanımından atık oluşumuna kadar olan süreçte sürekliliği kullanım ve imha süreci yerine dönüşümü ve yeniden dönüşümü esas almayı ve çevrenin korunmasını odak noktasına alan bir ekonomi modeli. Bu projede kullanılan atık ile çevre dostu toprağı ve havayı temizleyen bir bitki yetiştirilmiş ve yetiştirilen bitkinin faydalı ve faydasız tüm kısımları ise farklı bir şekilde değerlendirilerek hem çevre hem de endüstri açısından kazanç sağlanmış ve sağlanacaktır” ifadelerini kullandı.